लेखहरु

‘कोभिड १९’ – चीनबाट के सिक्ने प्रा. डा. राजीव झाको अनुभव

काठमाडौँ, २२ चैत । शुक्रबार अपराह्न भैँसेपाटीस्थित निवास पुग्दा उहाँले चिनियाँ सरकारका प्रतिनिधि, प्राध्यापक र चिकित्सकहरुबाट बधाई ग्रहण गरिरनुभएको थियो । उहाँको वीच्याट अकाउन्टमा निरन्तर फोनको घन्टी बजिरहेपछि हामीले केहीबेर कुर्यौँ । उहाँले कोरोनाकै विषयमा अनुसन्धान गर्न चीनको केन्द्र र प्रान्तीय सरकारबाट ८ लाख आरएमबी (चिनियाँ पैसा) अनुदान पाउनुभएको रहेछ । १ करोड ३२ लाखभन्दा […]
लकडाउनको सहि अर्थ बुझी गलत हल्लाको पछि नलागौं

लकडाउनको अर्थ हो रोग सर्नबाट बचाउनु तर रोग नै नलागेको मान्छेलाई यो रोग सर्दैन । गलत हल्लाको पछि नलागौं । लकडाउनको उद्धेश्य भनेकै रोग सर्नबाट रोक्नु हो तर लकडाउनको कारण अरूलाई मर्नबाट बचाउनु पनि लकडाउन नै हो । आज उपचार नपाएर पैसा नभएर खान नपाएर मर्नेको संख्या दिन प्रतिदिन बढ्दैछ । यसतर्फ नेपाल सरकारको ध्यान […]
कोरोना भाइरस र नेपालको स्थिति

नेपालमा नोबेल कोरोना भाइरसको संक्रमण सवै बाहिरबाट आएकाहरुमा देखिएको छ । नेपाल नोबेल कोरोना भाइरसबाट सुरक्षित छ भन्ने सन्देश बोकेको छ । रोग लाग्नुको पछाडि सवैभन्दा ठूलो मनोबल कमजोर हुनुलाई लिन सकिन्छ । चीनको वुहान क्षेत्रबाट स्वदेश फर्किएका १ जना युवकमा नोबेल कोरोना भाइरस संक्रमण भएको पुष्टि भएको छ । नेपालमा अन्य केही व्यक्तिहरूमा देखिएको […]
नोवेल कोरोना भाइरसको महामारी र नेपालको अवस्था

नोवेल कोरोना भाइरसको महामारी र नेपालको अवस्था । नेपालमा नोवेल कोरोना भाइरस विदेशबाट आएकाहरूमा मात्र देखिएको छ । खासै भएकाहरूको परिवारका अन्य सदस्यलाई सरेको भन्ने जानकारी भने अहिलेसम्म प्राप्त हुन सकेको छैन । विश्वव्यापी रुपमा माहामारीको रूपमा फैलिएको नोबेल कोरोना भाइरसलाई नेपाली जडिबुटीले रोकेको पनि हुन सक्छ भन्ने हाम्रो अनुमान छ । नेपालमा यस्ता जडिबुटी […]
लकडाउन भनेको के हो ?

लकडाउन भनेको के हो ? नोबेल कोरोना भाइरस (कोविड-१९) सङ्क्रमणको सङ्ख्या लगातार बढेपछि तत्काल लागु हुने गरी आवतजावत एवम् जमघटमा कडिकडाउ गर्न ‘लकडाउन’ को घोषणा गरेको देखिन्छ । नेपालमा लकडाउन इङ्लिस शब्दको परिभाषा नजान्ने धेरै छन् । खास भन्ने हो भने यसको वास्तविक अर्थ हो बाहिर हिडडुल नगर्नु । नोबेल कोरोना भाइरस बाहिर आएको भए […]
के हो लकडाउन ? लकडाउन पालना नगरे के कारबाही हुन्छ ?

के हो लकडाउन ? लकडाउन पालना नगरे के कारबाही हुन्छ ? अहिले धेरै नेपालीको जनचासोको विषय रहेको शब्द हो – लकडाउन । वास्तवमा भन्नुपर्दा के हो त यो लकडाउन ? लकडाउन पालना नगरे के कारबाही हुन्छ ? आउनुहोस् यस बारेमा जानकारी लिने प्रयास गरौ । कोराना भाइरस रोगको विश्वव्यापी रूपमा फैलदै गएको छ । कोरोना […]
कोरोना भाइरस महामारी – सरकार यता ध्यान दिनेकी

एउटा गाउँमा कुनै एउटा व्यक्तिलाई कोरोना भाइरस लागेको छ तर उपचार भएको छैन भने त्यो गाउँ मात्रै होइन सिंगो देशलाई समेत असर गर्न सक्छ । त्यसैले खोज गरौं । हरेक गाउँमा दम बढ्ने श्वास-प्रश्वासका रोगी कति छन् लगत राखेर डाक्टरको निगरानीमा उपचार गराउने ब्यवस्था मिलाउ तब मात्र हामी जोगिनेछौं । सानो आगोलाई मामुली सम्झने जस्तो […]
यस्तो ब्यबहार जायज भएन सरकार, ध्यान दिन जरुरी

यस्तो ब्यबहार जायज भएन सरकार, ध्यान दिन जरुरी ! यो समय भनेको नागरिकलाई विश्वास दिलाउनुपर्ने र कुन चिजको कमी छ भनेर पुर्याउने समय हो । रोग लाग्न नदिनु राम्रो हो तर रोग लागेकालाई घरमा बस भन्नु के जायज हो र ? डाक्टरले कुनै प्रवाह नगरी चेकजाँच गर्दै औषधि दिइरहेका छन् । रोग मेरो विचारमा ठूलो […]
रोगबाट बच्न घर-घरमा तुलसी, निम, पिपल, बर, असुरो र स्वामी जस्ता बोटबिरूवाहरु रोपौ

रोगबाट बच्न घर-घरमा तुलसी, निम, पिपल, बर, असुरो र स्वामी जस्ता बोटबिरूवाहरु रोपौ । आज मेरा परम मित्र शंकर अधिकारीसंग मोर्निङवाक गर्न हामी ३ किलोमिटर जति पर भित्री राजमार्ग हेर्दै गएका थियौ । बाटोमा मानव स्वास्थ्यसंग सरोकार राख्ने तुलसी, निम, पिपल, बर, असुरो जस्ता अक्सिजन फाल्ने बोटबिरूवाहरु कम देख्यौ । आज मानिस जोखिमको सुचीमा भएको […]
यस्तो हुनुपर्छ नेपालमा पत्रकारिताको भूमिका

यस्तो हुनुपर्छ नेपालमा पत्रकारिताको भूमिका ! पत्रकारिता गर्न जाँगर र साहसको खाँचो हुन सक्छ । आज कसैलाई बदनाम गराउदैमा पत्रकारिता नहुने हाम्रो ठहर छ भने ठूलालाई ढाकछोप गर्ने तर सानालाई बदनाम गराउने खालका पत्रकारहरु बढ्दै गएको देखिन्छ । पत्रकारले चाहेमा देशमा आमुल परिवर्तन गराउन सक्छ । म लामो समयदेखि यो क्षेत्रमा लागेको छु । मैले […]
देशको विकास र सम्वृद्धिको लागि सरकारले ध्यान दिनुपर्ने १२ बुँदाहरु

देश विकास र सम्वृद्धिको लागि सरकारले निम्न बुँदाहरुमा ध्यान दिन सके पुग्छ । देशको बिकासमा राजनीति हातेमालो होइन निष्पक्ष भएर काम गर्न सक्नुपर्छ । उद्योग, व्यापार विना देश कदापि अघि बढ्न सक्दैन । देशको उन्नतिको चाहना गर्नेले पार्टीको बफादार होइन राष्ट्रको बफादार भएर काम गर्न सक्नुपर्छ । देशको उन्नति होस भन्नका लागि सरकारले निम्न बुँदाहरुमा […]
भ्रष्टचार, भ्रष्टचार हुनुका कारणहरु र भ्रष्टचार नियन्त्रण गर्ने उपायहरु

भ्रष्टचार, भ्रष्टचार हुनुका कारणहरु र भ्रष्टचार नियन्त्रण गर्ने उपायहरु ! सदाचार विपरीतको आचरण तथा ऐन, कानुन र नैतिकतालाई तोडेर आफुलाई फाईदा हुने गरी गरीने भ्रष्ट क्रियाकलापहरुलाई भ्रष्टचार भनिन्छ । भ्रष्टचार कुनैपनि समाज र देशको आर्थिक तथा सामाजिक उन्नति, प्रगति र विकासको बाधक तत्व हो । वर्तमान समयमा सरकारी क्षेत्र, गैर सरकारी क्षेत्र, व्यापारीक क्षेत्र, शैक्षिक क्षेत्र […]
समन्वयको परिवेशमा विकसित नेपाली राष्ट्रियता

समन्वयको परिवेशमा विकसित नेपाली राष्ट्रियता । वर्तमान विश्वमा द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद र समन्वयात्मक अध्यात्मवाद यी दुई चिन्तन प्रचलनमा रहेका छन् । द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद पश्चिमेली चिन्तन हो । समन्वयात्मक अध्यात्मवाद प्राच्य दर्शन अर्थात् पूर्वीय चिन्तन हो । यही समन्वयात्मक अध्यात्मवादको पृष्ठभूमिमा समन्वयात्मक नेपाली संस्कृतिको संरचना र विकास भएको छ । समन्वयात्मक नेपाली संस्कृतिको धरातलमा नेपाल राष्ट्रको निर्माण […]
होली पर्व र योसँग जोडिएको पौराणिक लोककथा

होली पर्व र योसँग जोडिएको पौराणिक लोककथा । हिन्दू संस्कृतिमा रङ्गहरूको चाड होली नेपालीहरूको प्रमुख चाड हो । यो नेपाल, भारत तथा अन्य राष्ट्रमा रहेका हिन्दूहरूको एउटा महत्वपूर्ण चाड हो । होलीको दिन मानिसहरूले एक अर्कामाथि विभिन्न प्रकारका रङ्गहरू हालेर एक अर्कालाई रङ्गिन बनाउँछन् । होली पर्व मनाउनुको पौराणिक कारण र इतिहास छ । सर्व दुष्टापहो होम सर्वे रोगो पशान्तये क्रियते स्यां […]
फागु पूर्णिमा (होली) र यसको महत्व

फागु पूर्णिमा (होली) र यसको महत्व । फागुन शुक्ल पूर्णिमाका दिन मनाइने फागु अर्थात् होली पर्व आज हिमाली एवं पहाडी जिल्लामा हर्षोल्लासका साथ मनाइँदैछ । वसन्त ऋतुको आगमनसँगै आपसी मेलमिलाप र सद्भावनाको सन्देश लिई आउने फागु पर्व आज परम्परागत रूपमा विभिन्न रङ र लोला खेली मनाउने परम्परा छ । केही वर्ष अघिसम्म उपत्यकामा उत्ताउलो रूपमा […]
कहाँ छ महिला अधिकार लागू भएको ब्यबहारमा ?

कहाँ छ महिला अधिकार लागू भएको ब्यबहारमा ? दुईवटा महिलाले एकजना पुरूषसंग विवाह गर्दा कानुन लाग्छ भने कसरी महिला अधिकार भयो ? महिलालाई आज दिनप्रति दिन बलात्कार भएका सयकडौं होइन हजारौं घटना देखिएको छ । एउटा महिलाले अर्को महिलाको उपेक्षा गरेको देखिन्छ । एउटा महिलालाई पर्यो भने अर्को महिलाले महिलालाई नै दोष लगाउने परिपाटी हावी […]
नेपालकी राष्ट्रिय विभुति माता सीता र उनको पतिव्रता

सीता नेपालकी राष्ट्रिय विभूति हुन् । सीतालाई राजा जनककी छोरी भन्ने गरिन्छ । तर वास्तवमा उनी जनकले जन्माएकी छोरी होइनन् । राजा जनकले यज्ञको निम्ति उपयुक्र ठाउँ खोजी गर्न सुनको हलोले जमीनमा जोत्ने क्रममा हलोको सियोमा भेट्याएर पालनपोषण गरेका थिए । जनकले धर्मपुत्रीका रूपमा पालेको हुनाले उनी जानकी भइन्, हलोको सियोबाट उत्पन्न भएकीले उनी सीता […]
महिला अधिकार र नेपालको अवस्था

महिला अधिकार र नेपालको अवस्था । महिलाले आफ्नो जीवनको निर्णय आफै गर्ने अधिकार पाउनु पर्दछ । तर नेपाली महिलाहरुको भने नेतृत्व बिकास हुन सकेको छैन । नेपाली समुदायमा महिलाहरुको संख्या झन्डै पुरुष सरह नै देखिएतापनि समाजको नीति निर्माण क्रियाकलापहरुमा महिलाहरुको संख्या अति नै न्यूनतम रहेको देखिएको छ । जसले गर्दा महिला बर्ग ओझेलमा परिरहेका छन […]
अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस र नेपालमा महिला सशक्तिकरण

आज ११० औँ अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस, ‘समानताको पुस्ताः अन्त्य गरौं हिंसा विभेद र असमानता’ भन्ने मूल नाराका साथ बिभिन्न कार्यक्रम गरी मनाईदैछ । नेपाली महिलाले पनि आफ्नो अधिकार र स्वतन्त्रताको आन्दोलनसँग जोडेर यो दिवस मनाउने गरेका छन् । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले ११०औँ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसको अवसरमा स्वदेश तथा विदेशमा रहनुभएका सम्पूर्ण दिदीबहिनीमा सुख, शान्ति र […]
नेपालका राष्ट्रिय विभुति राजा जनक र उनको योगदान

नेपालका राष्ट्रिय विभूतिहरू नेपाललाई विश्व सामु चिनाउने व्यक्तित्वहरू हुन् । जनक नेपालका राष्ट्रिय विभूति हुन् । जनकको वास्तविक नाम शिरध्वज हो । राजा जनक प्राचीन राज्य मिथिलाका ऐतिहासिक राजा थिए । यिनको राजधानी हालको नेपालमा पर्ने जनकपुर शहर थियो भन्ने विश्वास छ । पौराणिक मान्यता अनुसार राजा जनक भगवान श्रीरामकी पत्नी सीताका पिता थिए । […]