असोज १३, २०७७ | 29th September, 2020
पृष्ठभूमि नयाँ नेपाल निर्माणको एउटा सपना देखिरहँदा म हृदयदेखी सम्झना चाहन्छु तलको राष्ट्रिय गीतलाई एक पटक । छाडेर काम सारा एक काम रोजिरहेछु यो देशमा एउटा मानिस खोजिरहेछु गीतकार तथा संगीतकार बिश्वनाथ वराल प्रेमले रचना र संगीत दिनुभएको तथा गायक शिशिर योगीले गाउँनु भएको राष्ट्रिय भावनाले ओतप्रोत उत्कृष्ट राष्ट्रिय गीत सच्चा देशभक्त नेपालीको नशानशामा रगत […]
संविधान सभाद्वारा संविधान निर्माण गर्ने प्रक्रियालाई लोकतान्त्रिक मानिएपनि विश्वका कतिपय मुलुकमा संविधान सभाले बनाएको संविधान सफल र असफल भएका दुवै उदाहरणहरु छन् । संविधान सभाको निर्वाचनबाट संविधान बनाउने प्रयास थुप्रै देशहरुमा भएका पाईन्छन् । संसारमा संविधान सभाको प्रयोगका साथै यसको सफलता वा असफलताका धेरै उदाहरणहरु छन् । संविधान सभाबाट संविधान निर्माण गरेका अधिकांश देशले जारी […]
नेपालको आधुनिक संवैधानिक विकासक्रम । देशको मुल कानुन संविधान लिखित रूपमा जारी गर्ने गरेको इतिहास नेपालमा त्यति लामो छैन । नेपालको आधुनिक संवैधानिक इतिहास २००४ बाट शुरु भएको थियो । नेपाल सरकार वैधानिक कानून, २००४ नेपालको संवैधानिक इतिहासमा पहिलो लिखित संविधान हो । यो संविधान राणा प्रधानमन्त्री पद्म शमशेरद्वारा जारी गरिएको थियो । यो संविधानको […]
काठमाडौं, भदौ २२ । १. नेपाली काँग्रेसका महामन्त्री शशांक कोइरालाको उपस्थितिमा उनलाई समेत लक्ष्य गरेर काँग्रेस उपसभापति विमलेन्द्र निधिले काँग्रेसले हिन्दु राष्ट्रको एजेण्डा नबोक्ने र उनको उक्त कुरा फाइनल हो भनेर ठोकुवा गरेको पढ्न पाइयो । २. उनले बुझेकै हुनुपर्ने कोइराला निर्वाचित महामन्त्री हुन् र निधि मनोनित उपसभापति ! अझ कोइराला निर्वाचित सांसद हुन् र […]
काठमाडौँ, भदौ २० । चौरासी बौद्ध सिद्धमा मीनपालाई आठौँ र गोरक्षपालाई नवौँ मानिएको छ । तिनै मीनपा नै मच्छेन्द्रनाथ वा मत्स्येन्द्रनाथ र गोरक्षपा नै गोरखनाथ हुन् । यसैगरी नवनाथमा मत्स्येन्द्रनाथलाई पहिलो र गोरक्षनाथ अथवा गोरखनाथलाई दोस्रो मानिन्छ । शैवहरु मच्छेन्द्रनाथलाई भगवान् शिवका अवतार मान्दछन् भने बौद्धहरुले चाहिँ पद्मपाणी बोधिसत्त्व मान्दछन् । भगवान् शाक्यमुनि बुद्धले महापरिनिर्वाण […]
काठमाडौँ, भदौ १८ । अझै पनि सर्वसाधारण नेपालीको बुझाईमा ऊर्जा भन्नु सामान्यतः खोलानालाको पानीको बहाबबाट उत्पादन हुने विद्युत हो र ऊर्जाको प्रयोग बत्ती बाल्नु मात्र हो । बिडम्बना नै भन्नुपर्छ, विद्युत विकासको क्षेत्रमा एक शताब्दी भन्दा लामो अनुभव हुँदा पनि हामी बत्तीको वरिपरि नै घुमिरहेका छौं । निरन्तर विद्युत आपूर्ति तथा भरपर्दो ऊर्जालाई पूर्ण रूपमा […]
किन मुलुकबारे आशा गर्ने ठाउँ देखिन्न ? १. कम्युनिष्टहरूले शुरूदेखि नै नेपाली राष्ट्रियतालाई काङ्ग्रेस, भारत र अमेरिका विरोधी चरित्र प्रदान गरे । आन्तरिक रूपमा भारत, पश्चिमी मुलुकहरू र खास गरेर अमेरिका विरोधी राजनीति गर्नु तर परोक्ष रूपमा सत्ता र शक्ति आर्जनको लागि भारत र अमेरिकाकै शरण पर्ने गर्दा उनीहरूले एउटा जटील र परस्पर विरोधी राजनीतिक […]
काठमाडौँ, भदौ ३। आज राति १२ बजेदेखि उपत्याकाका जिल्ला प्रशाशन कार्यालयहरुले निषेधाज्ञा लागु गर्दैछन् । काठमाडौं उपत्याका बाहेक देशका धेरै ठाउँमा पनि निषेधाज्ञा लागु भएको छ, हुँदैछ । निषेधाज्ञा भनेको कर्फ्यु नै हो । संक्रमित थोरै हुँदा लकडाउन खुकुलो हुनुलाई स्वाभाविक मानिए पनि संक्रमण बढिरहेको समयमा गरिने निषेधाज्ञा फितलो नहोस् । जे गर्ने हो त्यो […]
नेपाल जस्तो विकासशील देशहरूलाई अर्को शब्दमा गरिब मुलुकहरूलाई कोभिड-१९ जस्ता महामारी मात्र होइन सानातिना विपद् समेत बाढी माथिको पहिरोको समस्याको रूपमा आउने गर्दछ । नेपाल जस्ता मुलकहरूको लागि यो एउटा नयाँ रोग तथा अत्यन्त भ्रमित अवस्था हो भन्दा फरक नपर्ला । यही सेरोफेरोमा यो लेख किन प्रत्येक समस्याहरू वस्तुतः हाम्रो बुझाइका कारण विकराल अवस्था सिर्जना […]
दल नै राज्य, दल नै राष्ट्र ! दल नै समाज : नयाँ नेपालको साझा पहिचान ! १. पृथ्वीनारायण शाह, बहादुर शाहहरूले भू-भाग होइन, राष्ट्र जोडेका थिए , त्यसैले आन्तरिक सत्ता सङ्घर्षबाट उत्पन्न चुनौतीहरूलाई सामना गर्दै विशाल अङ्ग्रेज साम्राज्य र चीनियाँ साम्राज्यसँग समेत लड्दै राष्ट्रको एकीकरण गरिरहन सफल भएका थिए । उनीहरूले राष्ट्रको एकीकरण गरेकैले त्यसपछिका […]
भगवान् श्रीकृष्ण र तुलसी एक पौराणिक दृष्टान्त बाणी गुणानुकथने श्रवणौ कथायां हस्तौ च कर्मसु मनस्तवपादयोर्नः ।। स्मृत्यां शिरस्तवनिवास जगतप्रणामे दृष्टि सतां दर्शनेऽस्तु भवत्तनुनाम् ।। –भागवत १०।१०।३८ प्रभो हाम्रो बाणीले हजुरको मङ्गलमय गुण, नाम वर्णन गरिरहोस्, कानहरूले हजुरको कथारूपी अमृत पान गरिरहोस्, हातहरूले हजुरको सेवामा (भगवतसेवा) लागिरहोस्, र मन हजुरको पवित्र चरणकमलको स्मृतिमा रमिरहोस्, हे भगवन् […]
१. काजी भीम मल्ल सन्दर्भ काठमाडौँका राजा लक्ष्मीनरसिंह मल्लको शासनकालमा काजी भीम मल्लले काठमाडौँको सीमाना सिन्धुपाल्चोक – दोलखा हुँदै तिब्बतको कुतीसम्म विस्तार गरे । पूर्व लिम्बुवानसम्म काठमाडौँ राज्यको सीमाना पुर्याए र त्यहाँबाट पूर्वी तिब्बतसँग व्यापार गर्ने नाका चलाए । नुवाकोट, रसुवा हुँदै केरुङ्गसम्म पनि उनले काठमाडौँको राज्य पुर्याएका थिए । नेपाली व्यापारीहरूलाई तिब्बतमा ठूलो छुट […]
काठमाडौँ, साउन १८ । सुरक्षा सतर्कता तथा आवतजावत नियमन गर्ने काममा गम्भीर नहुनुको कारण अहिले नेपालका अधिकांश जिल्लामा कोरोना संक्रमणको प्रकोप बढेको छ । उत्तर प्रदेश, बिहार तथा पश्चिम बंगालमा कोरोना संक्रमणको आगो बलिरहेको अवस्थामा सिमाना शिल नगर्नु हाम्रो लागि प्रत्युत्पादक बनेको छ । संक्रमणको फैलाबटलाई अध्ययन गर्ने हो भने अहिले प्रदेश नम्बर २ कोरोना संक्रमणको […]
काठमाडौँ, साउन १३ । केहि दिन सुस्ताएको कोरोना संक्रमितको ग्राफ आज एकाएक बढेको छ । परीक्षणको दर न्यून (करिब ५ हजार) भएपनि आज काठमाडौं उपत्याकामा ५३ जना (काठमाडौंमा ४८, ललितपुरमा ४ र भक्तपुरमा १ गरेर) नयाँ संक्रमितको पहिचान भएको छ । त्यति मात्र हैन काठमाडौं उपत्यका वरिपरिका अधिकांश जिल्लामा पनि केहि संक्रमितको पहिचान भएको छ […]
जल उत्त्पन्न प्रकोप भन्नाले वर्षातको पानी वा अन्य अवस्थाको जलको माध्यमबाट भू-वनोटमा परिवर्तन भई क्षति हुने प्राकृतिक प्रकोप हो । मनसुनी वर्षाको कारण नेपाल उत्पन्न प्रकोपको उच्च जोखीम क्षेत्रमा पर्दछ । नेपालको भू-वनावट, कमजोर भौगर्भिक अवस्था, मौसमी वर्षा र जलवायु परिवर्तन आदिका कारणबाट नेपालका विभिन्न नदी नालाहरुका जलाधार क्षेत्रमा पहिरो र भूक्षय बढ्न गई हरेक […]
काठमाडौँ, साउन १० । भारतमा कोरोना संक्रमण प्रतिदिन ५० हजारको आसपासमा बढिरहेको छ । अहिलेसम्म परीक्षण भएका संक्रमित १३ लाख ३६ हजारभन्दा धेरै छन् भने यसको धेरै गुणाको परीक्षण नभएका संक्रमित भएको विश्वास गरिएको छ । आजसाम्म ३१ हजार ३ सय ५८ जनाको कोरोना संक्रमणको कारण मृत्यु भएको छ । हिंजो भारतमा ४ लाख २० […]
लद्दाखको रणनीतिक भूगोल, भूराजनीतिक महत्व र भारत र चीनको भीडन्त लद्दाख राजा हरि सिंह शासित जम्मु काश्मिर राज्यको अङ्ग थियो । त्यसैले काश्मिरको आधुनिक इतिहासको सङ्क्षिप्त उल्लेख गरौँ – काश्मिरमाथि अफगानीहरूले १७५० देखि १८१९सम्म शासन गरे । उक्त अवधिलाई काश्मिरको इतिहासको सबैभन्दा अन्धकार युग मानिन्छ । अफगानहरूले काश्मिरमा चलाएको बर्बरता र क्रूरताबाट आजित भएर काश्मिरी […]
चीन र भारतको वीचमा र हिमालयको काखमा बसेको छ नेपाल । प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिएको देशको इतिहास हेर्दा नेपाल स्वतन्त्र राष्ट्रको रूपमा परिचित छ । नेपालदेखि दक्षिणपट्टि रहेका देशहरू विदेशी अधिनमा रहँदा पनि नेपाल स्वतन्त्र राष्ट्रको रूपमा आफ्नो परिचय दिन सफल देखिएको छ । विभिन्न धर्मशास्त्र तथा पुराणहरूमा नेपाललाई अत्यन्तै प्राचीन भूमिको रूपमा वर्णन गरिएको छ […]
हाम्रो वर्तमान संकटका मूलत: सात पाटा छन् – पहिलो, ओली, प्रचण्ड र माधव नेपालहरूको नितान्त व्यक्तिगत, अराजक र सिद्धान्तहीन महत्वाकांक्षा, अनि आफ्नो राजनीतिक भविष्यको सुरक्षाको चिन्ता र त्यस विरूद्धका उनीहरूका दृष्य -अदृष्य आन्तरिक र वाह्य साँठगाँठ र षड्यन्त्र ! दोस्रो, संविधान र शासन व्यवस्थावीच बेमेलको सैद्धान्तिक स्थिति – जस्तो राज्यले कुनै दर्शनलाई आफ्नो लक्ष्य बताउनु […]
प्रासङ्गिक – अप्रासङ्गिक – राष्ट्रको हित, उन्नति र योग्य व्यक्तिलाई योग्य स्थान १. पृथ्वी नारायण शाह, बहादुर शाहको सफलताको पछाडि उनीहरूले योग्य भन्दा योग्य व्यक्तिहरूलाई राजकाज र सेनामा नियुक्ति गर्नु र उनीहरूलाई निरन्तर सम्मान, स्नेह र विश्वास गरिरहन सक्नु थियो । पछाडिका ले त्यसो गरेनन्, चाकडीदारलाई मात्र काखी च्यापे परिणाम इतिहासले देखाएको, भोगाएको छ । […]
