पृष्ठभूमि : सातौं शताब्दीमा प्रसिद्ध चिनियाँ यात्री हवेन सांग नुनथरमा बास बेसेको तांग वृतान्तमा उल्लेख छ ।
परिचय
पूर्व-पश्चिम राजमार्गको बागमती खण्डबाट झण्डै २ किलोमिटर उत्तर थोरै पहाड चढेपछि नुनथर क्षेत्र पुगिन्छ । रौतहट जिल्लाको चन्द्रपुर नगरपालिकास्थित १६ हेक्टर क्षेत्रमा फैलिएको यो स्थानको दक्षिण खण्डको कुवाको पानी नुनिलो छ । चुरेफेदको पानीका मूलहरूमध्ये नुन मिसिएको मिठासयुक्त अन्यत्र पाइएको छैन । यहाँ आउने अधिकांश भारतीय पर्यटक छन् ।
धार्मिक तथा सांस्कृतिक महत्व
१ सय वर्षभन्दा बढी पुरानो शिव मन्दिर र त्यँहाको नुनिलो पानीका कारण यो क्षेत्र धार्मिक र पर्यटकीय महत्त्वले प्रख्यात छ । यही पानी नबिराई दुई वर्षसम्म खाएमा कुष्ठरोग चर्म रोग निको हुने जनविश्वास छ ।
पर्यटकीय महत्व
आफ्नै किसिमको मान्यता बोकेको विषयवस्तुले गर्दा निकै प्रसद्धि छ । विविधता एवम् प्रकृतिको मनमोहक दृश्यावलोकन, मिठासयुक्त नुनिलो पानीको स्वाद चाख्न, वनभोजका र शिवको मन्दिर दर्शनका लागि भारतबाट समेत पर्यटकहरू आउँछन् । छिमेकी सर्लाही, धनुषा, महोत्तरी, बारा, पर्सा, मकवानपुरका मानिसहरू यहाँ घुम्न आउछन् । उनीहरू दिनभर घुमफिरमा व्यस्त हुन्छन् । साउन भदौ महिनाभरि यहाँ मेला लाग्छ ।
ऐतिहासिक तथा पौराणिक मान्यताहरु
उत्तरतर्फको भिमबाँध महाभारत पात्र महावली भीमले बागमतीमा बाँध लगाएर चुरेको भित्री खण्ड सिंचाइ गर्न बनाइएको भनिन्छ । उनको प्रेरणाले सत्कार्यपूर्ण आकार लिन नसके पनि अवशेषको रुपमा रहेको भीमबाँध ड्यामले प्रमाणित गरेको छ । ५ पाण्डव वनवासका बेला भीमसेनले चुरेको भित्री खण्ड मात्र नभई भावरका केही सुख्खा भूमागमा सिंचाइ गर्न चाहेका थिए । तर शकुनिले गँगटाको रुप लिएर बाँध भत्काएको हँदा कार्य अधुरो रहेको किंवदन्ती छ ।
प्राकृतिक सौन्दर्य
विवाह, ब्रतवन्ध, नयाँ वर्ष मनाउन, पिकनिक, तथा मनोरह दृश्यका लागि प्रख्यात रहेको छ । नुनथरमा झोलंगे पुल निर्माण गरिएपछि यसको रौनक झनै बढेको छ । पुलले सर्लाहीलाई समेत जोडेको छ । तस्बिर खिच्न मात्र पनि पुलमा पुग्छन् । यहाँबाट बागमती नदीको रमाइलो दृश्य देख्न सकिन्छ ।
जैविक विविधता
पछिल्लो समय पिकनिक, विवाह, वनभोज र घुम्नेहरूको रोजाइमा यो क्षेत्र परेको हो । स्वच्छ सफा, सुन्दर प्राकृतिक एवम् जैविक विविधतायुक्त तथा आफ्नै मौलिकता भएको पर्यटकीय क्षेत्र हो । लामो समयदेखि पर्यटकको यहाँ भीड लाग्छ ।
पर्यटन प्रर्वद्धन
चुरेको काखमा रहेको नुनथर आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको गन्तव्य स्थल बनिरहेको छ । यहाँ आउने जो कोही रमाउँछन् । साविक पौराई गाविसको नुनुथर क्षेत्र धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थलको रुपमा विकसित हुँदै गएको छ । नुनथरलाई पर्यटकीयको रुपमा विकास गर्न बेला–बेलामा महोत्सवको आयोजना हुने गरेको छ ।
पर्यटकिय सम्भावना
यो क्षेत्र साँच्चिकै पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सक्ने भौगोलिक बनावटले पर्यटकीय सम्भावना बोकेको ठाउँ हो । पर्यटकीय विकासको सम्भावना बोकेको नुनथर पूर्व–पश्चिम राजमार्गबाट एक किलोमिटर उत्तर चुरे क्षेत्रमा पर्छ । स्थानीयको लागि विवाह उत्सव तथा बाह्य पर्यटकहरूको रमणीय दृश्यका साथै मनोरञ्जनको रुपमा गन्तव्य स्थल बन्दै गएको छ ।
आकर्षणहरू
भगौलिक बनावटले पनि नुनथर पर्यटकका लागि चर्चित बनेकोले यहाँ आउने सबैलाई यस क्षेत्रले लोभ्याएको छ । यसलाई पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकसित गर्न समितिले चिल्ड्रेन पार्क, पिकनिक स्थल, माछा मार्ने स्थान र डुंगा सयरको व्यवस्था गरेको थियो ।
समस्याहरु
पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा रहेको नुनथर क्षेत्रको सरसफाइमा कसैले ध्यान दिएका छैनन् । पिकनिक खान जाने तथा रमाइलो गर्न जानेले फालेको फोहोरको डुंगुरसमेत व्यवस्थित गर्न समितिले पहल नगरेको स्थानीयको भनाइ छ । पिउने पानीको समेत समस्या रहेको सो स्थानमा पिकनिक खान आउनेहरूले गुनासो गर्ने गरेका छन् ।
कसरी पुग्ने ?
पूर्व-पश्चिम राजमार्गको बागमती खण्डबाट झण्डै २ किलोमिटर उत्तर थोरै पहाड चढेपछि नुनथर क्षेत्र पुगिन्छ ।
तस्वीर स्रोत : निभेश कुमार
यो पनि पढ्नुहोस्
धनुषाको ऐतिहासिक धार्मिक स्थल मणि मण्डप
सर्लाहीको मनोरम पर्यटकीय गन्तब्य नाढीमन ताल
महोत्तरीको प्रसिद्ध धार्मिक तीर्थस्थल जलेश्वर महादेव
