काठमाडौँ । आज नेपालमा सवैभन्दा बढी देखिने रोगको श्रेणीमा प्यारालाइसिस पर्दछ । रक्त सञ्चारमा अवरोध आएपछि हुने कमजोरीलाई प्यारालाइसिस वा पक्षाघात भनिन्छ । पक्षाघात हुने धेरै कारण भए पनि यसलाई मुख्यतय: २ किसिमले हेर्न सकिन्छ ।
१. रक्तसञ्चार नपुगेर हुने प्यारालाइसिस, जसलाई इन्फाक्र्सन भनिन्छ ।
२. रक्तसञ्चार हुने धमनीमा कमजोरी आएर रक्तश्राव हुने प्यारालाइसिस, जसलाई ब्रेन हेमरेज भनिन्छ ।
लक्षणहरु
अचानक मस्तिष्कको जुन भागमा अप्ठेरो परेको हो त्यस भागले नियन्त्रण गर्ने अंगमा कमजोरी देखिन्छ । प्रायः प्यारालाइसिसमा हातखुट्टा र मुख बाङ्गो हुन्छ । आँखालाई नियन्त्रण गर्ने भागमा भयो भने आँखाका लक्षण देख्न सकिन्छ । तर कहिलेकाही पक्षाघातको खतरनाक पूर्व संकेत पनि पाइन्छ । जसलाई ‘ट्रान्जिएन्ट एण्ड स्क्रिमिक अट्याक’ भनिन्छ । प्यारालाइसिस भइसके पछि कुनै एक हात र एक खुट्टा नचल्ने हुन्छ ।
रोकथाम
२० वर्ष उमेर पुगेपछि स्वस्थ व्यक्तिले पनि नियमित स्वास्थ्य परीक्षण गराउनु उचित हुन्छ । उच्च रक्तचाप, मधुमेह, मोटोपन, ध्रुमपान र खराब बोसो छ भने त्यसलाई नियन्त्रण गर्नुपर्छ । शरिरलाई सधै स्वस्थ राख्ने, सकारात्मक सोच राख्ने, नियमित व्यायाम गर्ने गर्नुपर्छ । खानपिनमा विशेष ध्यान दिनुका साथै जीवनशैली परिवर्तन गरेमा प्यारालाइसिसबाट बच्न सकिन्छ ।
उपचार
आज मैले आयुर्वेदिक उपचारबाट प्यारालाइसिसको उपचार गर्ने विधिबारे प्रकाश पार्ने जमर्को गर्दैछु ।
१. एकाङ्गविर रस १ गोली दिनमा २ पटक खान दिनाले फेसिएल प्यारालाइसिस निको पार्दछ ।
२. माहा योगराज गुग्गल १ गोली दिनमा २ पटक खान दिने ।
३. बलारिष्ट यो औषधि १५ देखि ३० एम,एक जति समभाग पानी मिलाएर खान दिने ।
४. लहसुनको ४ वटा केसरी विहान बेलुका दुध संग खान दिने ।
५. लहसुनको ८-१० वटा केसरीलाई मसिनोसंग थिच्ने र एक कप दूधमा राखेर पकाउने राम्रोसंग पाकेपछि चिनि राखेर दैनिक खान दिने राम्रो फाइदा गर्दछ ।
६. सुठो र सिधेनुन समभाग मिलाएर पिस्ने र नस लिने फाइदा गर्दछ ।
