गलेश्वर, १२ जेठ । कोभिड– १९को जोखिम बढ्दै जादा खाद्य सङ्कट आउन नदिन हिमाली जिल्ला म्याग्दीमा तयारी शुरु गरिएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीमा गएर फर्किएका, अध्ययन, व्यवसाय वा जागिरका लागि शहरमा बस्दै आएका युवा बन्दाबन्दीका कारण गाउँ फर्किएरसँगै वर्षौंदेखि बाँझो रहेका जमिनलाई खनजोत गरी खेती गर्न थालेका छन् ।
पश्चिम म्याग्दीको मालिका, धौलागिरि र मङ्गला गाउँपालिका, उत्तरी म्याग्दीको अन्नपूर्ण र रघुगङ्गा गाउँपालिकाका साथै बेनी नगरपालिकाका युवा यतिखेतर बाँझो जमिन जोत्न, खोरिया फाँड्न र तरकारी, फलफूल तथा वर्षेबाली लगाउन व्यस्त छन् ।
सरकारले हालै पारित गरेको नीति तथा कार्यक्रममा कृषि क्षेत्रलाई उच्च प्राथमिकता दिएको र बाली लगाउनुअघि नै किसानको नाफा सुनिश्चित गर्ने नीति लिँदै कृषि पूर्वाधारमा ठूलो लगानी गर्ने घोषणा गरेपछि म्याग्दीका युवा कृषि क्षेत्रतर्फ आकर्षित भएका हुन् ।
पश्चिम म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका– ६ दुखुमा वडा कार्यालयको सहयोगमा बाँझो जमिनलाई हरियाली बनाउने अभियान शुरु गरेका छन् । दुखुका गाउँले मिलेर सामूहिक कृषिखेती शुरु गरेका छन् ।
बन्दाबन्दीको समयमा गाउँ फर्किएका युवा मिलेर स्थानीयरुपमा उत्पादन हुने सिमी, भट्टा, कोदो, मकैलगायतको खेती बाँझो जमिनमा लगाउन खनजोत शुरु गरेका हुन् । सोह्र घरधुरीको २२ वर्षदेखिको १७० रोपनी बाँझो जमिनमा गाउँले मिलेर १० वर्षसम्मको आम्दानी गाउँले लिने सम्झौता जग्गाधनीसँग गरेर झाडी फाँड्ने खनजोत गरेर खेती गर्न शुरु गरेका हुन् । ९८ घरधुरी रहेको दुखुलेकमा ४८ दिन लगाएर झाँडी पन्छाइ दैनिक छ हल गोरुले बाँझो जमिन जोतेर हरियाली बनाउन लागिएको छ । मालिका गाउँपालिका वडा नं ६ का वडाध्यक्ष सन्तनाथ सुवेदीले ‘एक गाउँ एक’ उत्पादन योजनासँगै रैथाने बाली पकेट निर्धारण गरेर भूगोलअनुसार खेती शुरु गरेको जानकारी दिनुभयो ।
स्थानीय सर्गबहादुर रोकाले बाँझो बसेको जमिनलाई हरियाली बनाउने अभियानमा सरिक हुन शहर वा गाउँबाहिर रहेका युवालाई गाउँमा आउन आग्रह गर्नुभयो । खेतीतर्फ आकर्षित, आयात घटाउने, रोजगारी र आयआर्जन बढाउने र स्थानीय आवश्यक खाद्यान्न उत्पादनसँगै आम्दानी बढाउने उद्देश्यले दुखुलेकमा गाउँपालिकाले तीन लाख बजेट विनियोजन गरेको छ । सार्वजनिक जग्गामा टिमुर लगाउन एक लाख र बाँझो जमिनमा वा खेती गर्दै आएको जग्गामा दुई लाखको सिमीको बीउबिजन खनजोत गरेर लगाउन विनियोजन गरेको वडासदस्य पदबहादुर रोकाले बताउनुभयो ।
कोरोना भाइरसका कारण खाद्य सङ्कटको अवस्था आउन नदिन स्थानीय तहले ‘एक गाउँ एक उत्पादन’ लक्षित गरेर रोजगारी सिर्जना गर्न अुनदानलगायतको व्यवस्था गरेको छ । गाउँले उत्पादन गरेको टिमुर सिमी, गहत भट्टलगायतका खेतीको बजारीकरणका लागि दरबाङमा आत्मनिर्भर व्यवसायी कृषि सहकारी संस्थाले जिम्मा लिएको छ ।
त्यस्तै धौलागिरि गाउँपालिकाले बाँझो जमिनमा खेती गर्नेलाई अनुदान दिने भएको छ । कार्यपालिकाको बैठकले खेती हुन छाडेर बाँझिएका जमिनलाई उपयोग गर्नेलाई प्रोत्साहन गर्ने निर्णय गरेको गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष रेशम छन्त्यालले बताउनुभयो ।
आगामी आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ को नीति तथा कार्यक्रम तथा बजेटमा समावेश गरी बाँझो जमिन प्रयोगमा ल्याउनेसम्बन्धी कार्यविधि ल्याएर कार्यान्वयन गर्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
गाउँपालिकाको उपल्लो क्षेत्रमा खाद्यबालीको साथै उच्च बजार मूल्य भएका दलहन, तरकारी, फलफूल, जडीबुटीको व्यावसायिक खेतीतर्फ आकर्षित गर्न लागिएको उहाँको भनाइ छ । तल्लो क्षेत्रमा केरा, सुन्तला र उच्च पहाडी क्षेत्रमा सतुवा, टिम्मुरलगायतका जडीबुटी खेती गर्न कृषकलाई आग्रह गरिएको छ ।
“कोरोना भाइरसका कारण खाद्य सङ्कटको अवस्था आउन नदिन पालिकाका सातवटै वडामा खाद्य बैंक स्थापना गरेर समस्यामा पर्ने विपन्न, मजदुरलाई उपलब्ध गराउने नीतिसहित अगाडि बढेका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो ।
खाद्यसङ्कट, सामाजिक विचलन र आर्थिक सङ्कट ल्याउने भएकाले मदिरा उत्पादनबाट जीविकोपार्जन गर्दै आएकालाई आयआर्जनको वैकल्पिक सीप सिकाउने गाउँपालिकाले जनाएको छ । उत्तरी म्याग्दीको रघुगङ्गा गाउँपालिकामा पनि धमाधम खोरिया फाँडेर तरकारीखेती अभियान शुरु भएको छ । गाउँपालिकाका सबै वडामा गरी २०० रोपनीभन्दा बढी बाँझो जग्गामा तरकारी, फलफूल र खाद्यान्न बाली लगाइएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष भवबहादुर भण्डारीले बताउनुभयो ।
त्यस्तै अन्नपूर्ण गाउँपालिकामा पनि युवा कृषि कर्ममा लागेका छन् । गाउँमा यतिबेला खेतबारीको कामको मौसम शुरु भएको छ । धानको व्याड बनाउने, बीउ राख्ने बाँझो जोत्ने लगायतको काममा युवा खटिरहेको अन्नपूर्ण गाउँपालिकाका प्रवक्ता एवं वडा नं ६ का वडाध्यक्ष कृष्णप्रसाद बरुवालले जानकारी दिनुभयो ।
“विगतमा कृषि कर्मका लागि जनशक्तिको अभाव हुने गर्दथ्यो, अहिले युवा नै खेतीपातीको काममा लागेपछि निकै सहज भएको छ”, उहाँले भन्नुभयो । बेनी नगरपालिकाका १० वटै वडामा बाँझो रहेका खेतीयोग्य जमिनको पहिचान गरी त्यो जमिनमा सामूहिक वा एकल खेती गर्ने अभियान शुरु गरिएको छ ।
बेनी नगरपालिका– २ बगरफाँटमा पहिले बाँझो रहेका जग्गामा अहिले धमाधम केराखेती गरिएको छ भने वडा नं ३ तोराखेतमा खोरिया फँडानी गरिँदै छ । त्यसैगरी कृषिका लागि उर्वर मानिएको वडा नं ४ सिङ्गामा पनि एक टुक्रा जमिन बाँझो नराख्ने अभियान सञ्चालन भइरहेको स्थानीय जनप्रतिनिधिले बताएका छन् ।
