१ माघ, साँखु । काठमाडौँ उपत्यकाको सडकको चर्चा कि बर्खायाममा हुन्छ कि सुक्खायाममा हुन्छ । बर्खामा हिलो र सुक्खायाममा धूलोले आजित भएपछि सबैले यहाँका सडक देखाउँदै आलोचना गर्न थाल्छन् ।
यसका लागि चाबहिल साँखु सडकखण्ड एउटा उदाहारण बनेको छ । काठमाडौँ उपत्यकाको मुख्य केन्द्रका रुपमा परिचित चाबहिलबाट साँखुसम्म पुग्ने सडको दूरावस्थाको कारण पर्यटन व्यवसायमा कमी आएको व्यवसायी बताउँछन् ।
साँखु सडकखण्ड हुँदै पुगिने पर्यटकीयस्थल नगरकोट, मिनी इलामका रुपमा परिचित सिन्धुपाल्चोकको भोटेचौरस्थित चिया बगान, पिकनिक हब जहरसिंहपौवा, झुलेलगायतका पर्यटकीय क्षेत्र साँखुहुँदै पुगिन्छ ।
“सडकको अवस्था दयनीय छ”, शङ्खरापुर प्याराग्लाडिङका पाइलट अजय चौलागाईं भन्नुहुन्छ, “सडकका खाल्डो, हिलो र धूलोले पर्यटक हैरान छन् । सडकका कारण प्याराग्लाइडिङका लागि आउने पर्यटकले समेत झिझो मान्ने गरेका छन् ।” सडकमा खाल्डाखुल्डी, धूलो र हिलाम्मे भएपछि सजिलै यात्रा गर्न सक्ने अवस्था छैन । सडकमा जताततै बिच्छाएको गिट्टी छरपष्ट छ । चौलागाई भन्नुहुन्छ, “पर्यटक घट्ने मुख्य कारण सडक हो ।” हिमाल हेर्दै प्याराग्लाडिङको मज्जा लिन आउने पर्यटकको रोजाइ जहरसिंहपौवा भए पनि सडकको दूरावस्थाका कारण उनीहरू अन्यत्रै जाने गरेका छन् ।
सडककै अवस्था हेरी ट्राभल एजेन्सी सञ्चालकले जहरसिंहपौवा आउने पर्यटकलाई अन्यत्र पठाउने गरेका छन् । पर्यटन तथा होटल व्यवसायीका अनुसार चाबहिलबाट जोरपाटी साँखुु हुँदै नगरकोट तथा शङ्खरापुर नगरपालिकाको विभिन्न पर्यटकीयस्थल पुग्ने सडकका कारण पर्यटकको सङ्ख्यामा ह्वात्तै घटेको छ । जहरसिंहपौवास्थित होटल हेभेन हिलका सञ्चालक रामप्रसाद तिमल्सिना भन्नुहुन्छ, “पर्यटकका लागि प्रयोग हुने गाडी बीच सडकका खाल्डामै रोकिन्छन् । मोटरसाइकल चिप्लिएर नपल्टिएको दिन हुँदैन । सडकको मर्मतसम्भार नगरिँदा व्यवसायमा ह्रास आएको छ । कच्ची सडकको धूलो र हिलोका रकाण पर्यटक आउनै मान्दैनन् ।”
सडक निर्माण कम्पनी र सरकारी निकायको पटकपटक ध्यानाकर्षण गर्दा सुनुवाइ नभएको उहाँको गुनासो छ । तीन वर्षयता बौद्ध–जोरपाटी–साँखु सडकको अवस्था नाजुक छ । पानी परे हिलाम्य र घाम लाग्दा सडक धुलाम्य हुन्छ । सडक नै नदेखिने गरी उड्ने धूलोले स्थानीयवासी मात्र होइनन् नेपाल घुम्न आउने बाह्य पर्यटकले समेत सास्ती खेप्नुपरेको छ । घाम लागेको समयमा धूलोले देख्न सकिन्न । सडकमा भएका खाल्डाले वारपार गर्न नसकिने नारायणटारका देवनारायण चौलागार्इं बताउनुहुन्छ ।
विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत बौद्धनाथ स्तुप र ऐतिहासिक धरोहरका रुपमा रहेको साँखु समेत यही सडक खण्डमा भित्र पर्छ । सरकारले २०७२ सालमा चाबहिलबाट साँखुसम्म २२ मिटर चौडा चार लेनको सडक बनाउने योजना ल्याएको हो । काठमाडौँ उपत्यका सडक विस्तार आयोजनाले २०७२ जेठमा सडकखण्डको निर्माणको लागि बोलपत्र आह्वान गरेर असोजमा चार निर्माण व्यवसायीलाई ठेक्का दिएको छ । कूल लम्बाइ ११ दशमलव ४६ किलोमिटर सडकखण्डमा चार कम्पनीले समयमै निर्माण नसक्ने भएपछि थप एक अर्को कम्पनीलाई सडक विस्तार जिम्मा लगाइएको छ ।
काठमाडौँ उपत्यका सडक विस्तार आयोजनाका सूचना अधिकारी विश्वविजयलाल श्रेष्ठका अनुसार हालै सर्वाेच्च अदालतले सडकमा जग्गा पर्नेलाई मुआब्जा दिनुपर्ने आदेश दिएको छ । मुआब्जाको प्रक्रियामा जाँदा केही समय ढिला हुन पुगेको श्रेष्ठले बताउनुभयो । “विवादास्पद ठाउँभन्दा अन्य क्षेत्रमा निरन्तर काम भइरहेको छ । अब छिट्टै सडक बन्छ,” उहाँले भन्नुभयो । निश्चित समय लिएर आउने पर्यटक बाटोमै समय बित्ने भएपछि अन्यत्रै जान बाध्य छन् । व्यवसायीले सडको निर्माण छिटो सम्पन्न गर्न आग्रह गरेका छन् । (रासस)
